Pomimo dynamicznego rozwoju i popularyzacji oprogramowania w modelu SaaS, często słyszę pytania o to czym dokładnie SaaS jest i jak różni się od tradycyjnego modelu oprogramowania instalowanego na komputerach.
Aby nie powtarzać ciągle tych samych odpowiedzi, spisałem je w formie blogowego wpisu. Przedstawiam w nim 11 najczęściej zadawanych pytaniach dotyczących SaaS.
1. Co to jest SaaS?
SaaS to skrót od „Software as a Service”, który można przetłumaczyć jako oprogramowanie dostarczane w formie usługi. To także zyskująca na popularności metoda dystrybucji i sprzedaży oprogramowania umożliwiająca dostęp do aplikacji z komputera lub urządzenia mobilnego za pośrednictwem przeglądarki internetowej. W tym modelu dostawcy rozwijają utrzymują oprogramowanie, bazy danych i serwery.
W ramach SaaS z jednej infrastruktury sprzętowej, jednej aplikacji i systemu bazodanowego korzysta wielu użytkowników jednocześnie. Skonsolidowane środowisko dostawcy SaaS posiada większą wydajność i umożliwia wykorzystanie ekonomii skali w stosunku do tradycyjnego modelu dostarczania oprogramowania.
W przeszłości, gdy aplikacje były instalowane lokalnie na komputerach bądź serwerach kupującego, wprowadzanie nowej aplikacji do organizacji było uciążliwe. Począwszy od długiego procesu sprzedaży, poprzez kompleksową instalację serwerów, konfiguracja i dostosowanie oprogramowania a na szkoleniu pracowników skończywszy… Cały ten proces trwał miesiącami i dopiero wtedy, jeśli wszystko dobrze poszło, pracownicy mogli w pełni korzystać z oprogramowania. Obecnie, dzięki SaaS, cały ten proces może nastąpić w ciągu paru dni.
2. Jakie są koszty korzystania z oprogramowania SaaS?
SaaS pozwala kupującym płacić miesięczną opłatę abonamentową, której wysokość uzależniona jest zazwyczaj od udostępnionych funkcjonalności (wersja podstawowa lub bardziej zaawansowane) oraz liczby użytkowników. Opłata obejmuje licencję na oprogramowanie ale także wsparcie przy instalacji i użytkowaniu, aktualizacje a także większość innych opłat.
SaaS umożliwia zazwyczaj wypróbowanie programu przed jego zakupem. Klienci nie są związani ani długoterminowymi umowami, ani nie muszą ponosić dodatkowych inwestycji. Zdecydowanie się na długoterminowy kontrakt (12-24 miesiące) wiąże się zazwyczaj z rabatami cenowymi.
Możliwość rozłożenia kosztów w czasie i szybszy zwrot z inwestycji są jednymi z głównych zalet SaaS.
Przeczytaj także: Wady i zalety oprogramowania w modelu SaaS.
3. Jakiej wielkości firmom polecasz rozwiązania SaaS?
Zazwyczaj rekomenduję oprogramowanie SaaS małym i średnim firmom. Dlaczego? Rozwiązania SaaS wypadają korzystnie finansowo, jednak nie zawsze potrafią spełniać złożone wymagania dużych przedsiębiorstw.
Dostawcy SaaS oferują często odpowiedniki najnowszych rozwiązań IT dostępnych na rynku, które dodatkowo podlegają stałym aktualizacjom i kuszą atrakcyjnym interfejsem. Zazwyczaj jednak nie oferuje wszystkich możliwości spotykanych w specjalistycznych pakietach aplikacji instalowanych w środowisku IT firmy. Oczywiście nie jest to regułą i tak naprawdę wszystko sprowadza się do zrozumienia, jakie są potrzeby Twojej organizacji.
Nie ulega jednak wątpliwości, że SaaS jest tańszą alternatywą dzięki czemu umożliwia, zwłaszcza mniejszym organizacjom, dostęp do narzędzi które nie byłyby dla nich finansowo osiągalne w innym modelu.
4. Kto jest właścicielem moich danych?
Wielu kupujących obawia się, że dostawcy rozwiązań SaaS „przejmą” ich dane.
Jest to z pewnością coś, o czym należy pamiętać podczas negocjowania umowy z dostawcą SaaS. Oprócz ustanowienia standardów niezawodności systemu (Service Level Agreement – SLA) umowa SLA powinna określać także parametry takie jak własność danych, gwarancja dostępności usług, wymagania bezpieczeństwa i harmonogramy konserwacji czy tworzenia kopii bezpieczeństwa.
Kupujący powinien upewnić się, że umowa SLA zawiera klauzulę jednoznacznie stwierdzającą, iż kupujący jest właścicielem danych. To bardzo nietypowe aby jakikolwiek dostawca SaaS nalegał, aby zachował prawo własności do danych klienta, szczególnie w dobie RODO. Jeśli zauważysz tego typu zapis w umowie mocno zastanów się nim ją podpiszesz.
5. Czy moje dane są bezpieczne?
Jest to jeden z najczęściej powtarzających się pyta wśród firm rozważających rozwiązanie SaaS. Bezpieczeństwo jest istotną kwestią gdy pozwalasz komuś zarządzać danymi krytycznymi dla funkcjonowania twojej firmy.
Jednak w związku z popularyzacją bankowości internetowej czy przeniesieniu systemy płac do chmury rozwiązania SaaS stają się dziś normą, a kwestie bezpieczeństwa nie budzą już tyle kontrowersji co kiedyś.
W rzeczywistości bezpieczeństwo danych jest niezależne od tego, czy serwer stoi na Twoim biurku, czy znajduje się w serwerowni w innym mieście. Trzeba jednak zauważyć, że dostawcy SaaS są w stanie zainwestować znacznie więcej w bezpieczeństwo, tworzenie kopii zapasowych i utrzymanie, niż jakiekolwiek mała i średnia firma. Z tego powodu systemy SaaS dysponują zazwyczaj lepszym zabezpieczeniem niż system lokalny.
Bezpieczeństwo powierzonych danych stanowią często o wiarygodności i być albo nie być danej firmy. Dlatego liczący się dostawców SaaS przechodzą rygorystyczne audyty procedur bezpieczeństwa, testy penetracyjne czy wizje lokalne sprawdzające zabezpieczenia serwerowni.
6. Czy mogę dostosować oprogramowanie SaaS do własnych potrzeb?
Kiedy pojawiły się aplikacje SaaS możliwość ich kastomizacji była bardzo ograniczona. Obecnie dostosowywanie systemów SaaS staje się o wiele łatwiejsze i bardziej powszechne.
Kupujący mogą modyfikować interfejs aplikacji zmieniając jego wygląd i sposób działania. Mogą także dodawać i modyfikować pola przechowujące różny rodzaj danych. Część funkcjonalności można również włączać i wyłączać w dowolnym momencie a także nadawać uprawnienia użytkownikom aplikacji do różnych jej modułów czy funkcji.
Pomimo rosnących możliwości kastomizacji, aplikacje SaaS nie mają szans konkurować pod tym względem z możliwościami lokalnie instalowanych programów.
7. Co się stanie, jeśli mój dostawca SaaS zakończy działalność?
W świecie oprogramowania dostawcy przychodzą i odchodzą cały czas: czy to poprzez konsolidację branży, czy też niepowodzenie biznesowe. Dlatego jest to jak najbardziej uzasadniona obawa. Warto zachować ostrożność i przygotować plan awaryjny na taką ewentualność a także zadbać o backup danych zgromadzonych w systemie dostawcy.
Dobrze jest także upewnić się, że umowa SLA zawiera klauzulę wyraźnie pozwalającą na eksport danych od dostawcy (co jest powszechną praktyką). Klauzula to powinna zawierać również informacje o tym, jak często oraz w jaki sposób możesz uzyskać dostęp do swoich danych. Często umowy SLA przewidują możliwość pomocy dostawcy w migracji danych za dodatkową opłatą.
8. Jakie są wymagania dotyczące dostępu do Internetu czy systemu operacyjnego?
Główną słabością SaaS jest to, że bazuje on na szybkim połączeniu z Internetem. A gdy internetu nie ma to cóż… nie popracujesz. Jednak oprogramowanie lokalne nie jest też w pełni odporne na przestoje, gdyż podlega awariom zasilania, sprzętu i wielu innym zagrożeniom.
Na ewentualność braku dostępu do internetu niektórzy dostawcy SaaS opracowali funkcjonalność lub dodatkową aplikację działającą „offline”. Pozwala ona kontynuować pracę w przypadku braku sieci a po po ponownym połączeniu z internetem synchronizację danych.
Poza posiadaniem dobrego połączenia z internetem niektórzy mogą obawiać się zgodności systemu operacyjnego. Ta kwestia jednak nie stanowi problemu. Firm SaaS obsługują zazwyczaj wszystkie najpopularniejsze przeglądarki internetowe i wszystkie systemy operacyjne
9.Jaka przyszłość stoi przed SaaS?
Coraz więcej firm wykorzystuje oprogramowania w modelu SaaS, obecnie 51% organizacji prowadzi większość swoich działań operacyjnych przy wsparciu aplikacji SaaS. Eksperci prognozują, że w ciągu najbliższych dwóch lat liczba ta wzrośnie do 73%, a rynek SaaS osiągnie wartość 76 mld USD.
W rezultacie SaaS szybko staje się wiodącym modelem do dostarczania podstawowych aplikacji biznesowych. Nawet tradycyjni dostawcy oprogramowania instalowanego lokalnie rozszerzają swą ofertę tworząc i kupując produkty SaaS. Jako przykład może posłużyć Microsoft Teams, Amazon Chime lub Oracle, który kupił Opower za 532 mln USD.
10. Jaka jest różnica między SaaS a Chmurą (Cloud Computing)?
Chmura, „Cloud Computing” odnosi się do zestawu złożonych technologii i infrastruktury. Na niskim poziomie jest to zbiór serwerów, baz danych i aplikacji, które są połączone w taki sposób aby ich użytkownicy mogli współdzielić ich połączoną moc. Moc obliczeniowa jest skalowalna, dzięki czemu można dynamicznie zwiększać lub zmniejszać jej ilość dostosowując do aktualnych potrzeb.
Pojęcie chmury odnosi się do wszystkiego, co jest hostowane zdalnie i dostarczane przez Internet. Pojęcie SaaS natomiast odnosi się konkretnie do aplikacji biznesowych dostępnych za pośrednictwem przeglądarki internetowej.
Warto dodać, że obecnie prawie każdy rodzaj działalności biznesowej jest wspierany przez programy SaaS.
11. Co to jest prywatna chmura?
Chmura prywatna wykorzystuje tą samą technologię i infrastrukturę dostępną w chmurze publicznej jednak przechowuje ją w zamkniętej sieci dostępnej tylko w jednej organizacji. Użytkownicy uzyskują taką samą funkcjonalność i możliwość dostępu do swoich danych za pośrednictwem przeglądarki internetowej jak w modelu SaaS, jednak aplikacja współdzielona jest wyłącznie przez użytkowników jednej organizacji i wymaga działu IT do jej utrzymania.
Chmura prywatna jest tak naprawdę realną opcją głównie dla dużych przedsiębiorstw, które mogą inwestować w infrastrukturę wymaganą do rozwoju i utrzymania środowiska chmury. W przypadku chmur prywatnych generowanie zwrotu z inwestycji wymaga dużej skali.
Kto pyta nie błądzi
Powyższe 10 pytań w żadnym wypadku nie wyczerpuje tematu związanego z programami SaaS, jednak to właśnie te pytania należą do najczęściej zadawanych przez osoby podejmujace decyzje o zakupie oprogramowania. Jeśli masz palące pytanie zostaw komentarz poniżej. Dołożymy wszelkich starań, aby odpowiedzieć na nie w przeciągu 24 godzin.
